Дзяржаўныя СМІ называюць суддзю Шміта «дысідэнтам». А што насамрэч значыць гэта слова?
18.05.2024 / 10:47
Беларускія СМІ працягваюць выкарыстоўваць збеглага польскага суддзю Томаша Шміта ў сваіх прапагандысцкіх мэтах. Пры гэтым яны паслядоўна называюць Шміта «польскім дысідэнтам».
Фота: БелТА
Само слова «дысідэнт» паходзіць ад лацінскага dissidens, што азначае «нязгодны».
У розныя часы гэтае слова мела рознае значэнне. Напрыклад, пасля Берасцейскай уніі 1596 года «дысідэнтамі» называлі праваслаўных Рэчы Паспалітай. У той жа час у Англіі гэтае слова выкарыстоўвалі да членаў пратэстанцкіх груп. Іх яшчэ называлі «нонканфармістамі».
У пасляваенны час слова «дысідэнт» трывала ўвайшло ў лексіку краін Усходняй Еўропы і СССР. Так сталі называць галоўным чынам людзей, якія імкнуліся негвалтоўнымі сродкамі супрацьстаяць таталітарным рэжымам. Найбольш распаўсюджаным спосабам выказвання сваіх думак у дысідэнтаў былі самвыдавецкія тэксты і выданні.
Супраць дысідэнтаў улады выкарыстоўвалі разнастайныя сродкі ад так званых «прафілактычных гутарак» і карнай псіхіятрыі да турэмнага зняволення і фізічнай расправы.
Цяпер дысідэнтам прынята называць чалавека, які адстойвае погляды, што радыкальна разыходзяцца з агульнапрынятымі, што часта прыводзіць да яго ганенняў, пераследу і рэпрэсій з боку афіцыйных уладаў.
Каб адпавядаць вобразу дысідэнта, Шміт 7 мая заявіў аб тым, што баяўся выказваць свае погляды ў Польшчы, аб пагрозах фізічнай расправы і сігналах, якія гаварылі аб тым, што яму трэба «знікнуць з Польшчы».
8 мая беларускі філіял расійскага агенцтва Sputnik упершыню назваў яго «дысідэнтам». Гэтае вызначэнне падхапілі беларускія СМІ.
Загалоўкі навінаў пра Шміта на сайце газеты «Звязда». Першы раз слова «дысідэнт» выкарыстана 8 мая.
9 мая перабежчык у сваім тэлеграм-канале заявіў аб тым, што быццам бы польскія спецслужбы хочуць адправіць за ім наёмных забойцаў.
13 мая ў Вікіпедыі з'явіліся ідэнтычныя артыкулы на беларускай і рускай мовах, дзе Шміт таксама называецца дысідэнтам.
Адметна, што, слова «дысідэнт» у іх не суправаджаецца, як гэты звычайна робіцца, гіперспасылкай на адпаведны артыкул у Вікіпедыі. На самой справе многія эксперты схіляюцца да таго, што Шміт даўно быў заканспіраваным агентам расійскіх спецслужбаў, які выехаў з Польшчы і працягвае працаваць у інтарэсах Масквы, цяпер ужо ў прапагандысцкіх мэтах.