Hramadstva

Pravaabaroncy raskazali pra zamiežnikaŭ u biełaruskich turmach

31 studzienia ŭ pražskim Ofisie demakratyčnych sił Biełarusi ŭ Čechii adbyłasia dyskusija «Miežy piarojdzieny, svaboda stračanaja: pieraśled zamiežnikaŭ u Biełarusi». Prysutničali biełaruskija i ŭkrainskija pravaabaroncy, pradstaŭniki i pradstaŭnicy dypmisij roznych krain, piša Radyjo Svaboda.

Adkryvała sustreču Natalla Cherše, byłaja palitźniavolenaja z hramadzianstvam Biełarusi i Šviejcaryi. Jana ŭzhadała adzin z epizodaŭ žyćcia ŭ źniavoleńni, jakoha nikoli nie zabudzie.

U cechu homielskaj PK-4, dzie jana pracavała razam ź inšymi žančynami, farbavali ścieny alejnaj farbaj, i adna z žančyn straciła prytomnaść ad rezkaha pachu.

Achoŭniki vyvieli jaje na śviežaje pavietra, ale praz karotki čas prymusili viarnucca da pracy, i jana znoŭ straciła prytomnaść. Paśla hetaha žančynu adviali ŭ miedčastku, a potym pavieźli ŭ špital na «chutkaj». Jaje nie było na pracy dva tydni, a kali Cherše znoŭ jaje sustreła, žančyna ŭžo chadziła z kijočkam. Vyjaviłasia, što jana atrymała krovaźlićcio ŭ mozh i na ŭsio žyćcio zastałasia invalidam.

Taksama Cherše raskazała, što niekalki razoŭ traplała ŭ štrafny izalatar za admovu šyć formu. Tam, kab sahrecca, jana biehała na miescy i tak mocna biła nahami ab padłohu, što złamała nahu. Na piaty dzień pakarańnia Natalla zasnuła ad źniasileńnia i stuknułasia hałavoj ab mietaličny kraj naraŭ. Tolki pabačyŭšy kroŭ, supracoŭniki kałonii akazali joj pieršuju dapamohu. Cherše vielmi bajałasia zastacca invalidam.

Cherše skazała, što joj baluča dumać pra toje, što mnohija palitviaźni mohuć nie dažyć da kanca terminaŭ. Jana ličyć, što hałoŭnaja zadača biełaruskaha demakratyčnaha hramadstva — «znajści mahčymaść ich vyzvalić».

Zamiežnyja palitviaźni ŭ Biełarusi: chto jany i za što asudžanyja?

Na dyskusii vystupała pravaabaronca «Viasny» Anastasija Vasilčuk. Jana pradstaviła detalovy dakład pra zamiežnikaŭ, jakija ciapier znachodziacca ŭ miescach źniavoleńnia pa palityčna matyvavanych prysudach. Pavodle dadzienych pravaabarončaha centru «Viasna», u biełaruskich turmach ciapier minimum 38 zamiežnych hramadzian. Ź ich 36 aficyjna pryznanyja palitviaźniami.

Z pačatku vybarčaj kampanii 2020 hodu jak minimum 75 inšaziemcaŭ trapili pad palityčnyja represii ŭ Biełarusi. Niekatorych ukrainskich hramadzian udałosia vyzvalić praz abmien. Tak, piać čałaviek byli pieradadzienyja Ukrainie ŭ abmien na rasijskich pałonnych. Ryka Kryhier, hramadzianin Hiermanii, jakomu ŭ Biełarusi prysudzili śmiarotnaje pakarańnie, byŭ pieradadzieny Hiermanii ŭ ramkach vialikaha abmienu viaźniami, kali ź niamieckaj turmy byŭ vyzvaleny aficer Fiederalnaj słužby biaśpieki Rasii Vadzim Krasikaŭ.

Siarod tych, chto zastajecca za kratami:

• minimum 13 ukraincaŭ, jakich asudzili pieravažna za «ahienturnuju dziejnaść», špijanaž, kamientary i «sadziejničańnie ekstremisckaj dziejnaści»;
• nie mienš za vosiem rasijan, asudžanych pa roznych artykułach;
• čatyry palaki, troje ź jakich atrymali bolš za 10 hadoŭ źniavoleńnia;
• čaćviora łatyšoŭ, adzin ź jakich byŭ nakiravany na prymusovaje psichijatryčnaje lačeńnie;
• pa adnym źniavolenym ź Litvy, Estonii, ZŠA, Japonii i Šviecyi;
• adzin zamiežnik, čyja kraina hramadzianstva nieviadomaja.

Za što sudziać?

Bolšaść prysudaŭ vyniesienyja pa nastupnych artykułach:

• 15 čałaviek — «ahienturnaja dziejnaść» (šyrokaje paniaćcie, jakoje ŭklučaje navat pieradaču adkrytych dadzienych zamiežnym arhanizacyjam i asobam, što «pahražajuć nacyjanalnym intaresam Biełarusi»);
• 6 čałaviek — «teraryzm» (heta spravy ab «padrychtoŭcy teraktaŭ», aktyŭna zavodzilisia paśla pačatku poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia Rasii va Ukrainu);
• 8 čałaviek — «abraza Łukašenki»;
• 7 čałaviek — «raspalvańnie varožaści»;
• 6 čałaviek — «abraza pradstaŭnikoŭ ułady».

Sumarna palitviaźni-zamiežniki atrymali minimum 225 hadoŭ turmy.

Niekatoryja prysudy asabliva žorstkija:

• palak Tomaš Biaroza atrymaŭ 14 hadoŭ źniavoleńnia za «ahienturnuju dziejnaść»;
• rasiejec Dźmitryj Papoŭ byŭ asudžany na 16 hadoŭ za pracu ŭ kamandzie Siarhieja Cichanoŭskaha;
• ukraincy Siarhiej i Pavieł Kabančuki (baćka i syn) byli asudžanyja na 20 hadoŭ kožny;
• samy žorstki prysud — 23 hady — atrymaŭ rasiejec Alaksiej Kulikoŭ za fatazdymki vajskovych abjektaŭ i Hienkonsulstva RF u Hrodnie.

Miedyjnyja manipulacyi režymu Łukašenki

Miedyjaekśpiertka Hanna Lubakova raskazała pra ŭpłyŭ miedyja na aśviatleńnie losaŭ palitviaźniaŭ-zamiežnikaŭ.

Adnym z prykładaŭ takich manipulacyj stała vyzvaleńnie amierykanki Anastasii Niufier. Lubakova adznačyła, što režym Łukašenki skarystaŭsia hetym vypadkam, kab ssunuć fokus uvahi mižnarodnych miedyja z vybaraŭ na nibyta «žest dobraj voli».

«Z boku režymu my bačym adciahvańnie ŭvahi, u peŭnym sensie jany skarystalisia mahčymaściu, i ŭ ich atrymałasia. Zamiežnyja miedyja pisali pra toje, što Łukašenka pamiłavaŭ hramadzianku ZŠA, niekatoryja navat nazvali jaho prezidentam», — kaža Lubakova.

Jana padkreślivaje, što vyzvaleńnie palitviaźniaŭ nie aznačaje ich poŭnaj svabody. Tyja, chto vychodziać na volu, časta nie mohuć viarnucca da narmalnaha žyćcia: ich praciahvajuć kantralavać siłaviki, mnohija nie mohuć znajści pracu ci pakinuć krainu. Niekatorych navat sprabujuć zavierbavać u supracoŭnictva z KDB.

Z 2020 hoda ź miescaŭ źniavoleńnia vyjšli 1385 čałaviek, ale šmat kaho znoŭ aryštavali.

Kamientary da artykuła