Kolišniaje pavietra, zamarožanaje ŭ lodzie, daje adkaz na samaje važnaje pytańnie sučasnaści
5.02.2025 / 14:19
U staražytnym lodzie zachavałasia pavietra, jakoje daje razumieńnie, jak dalej moža iści źmianieńnie klimatu.
Bureńnie ŭ lodzie. Ilustracyjnaje fota: Helle Astrid Kjær / Wikimedia Commons
Kaliści ledavikovyja pieryjady adbyvalisia kožnyja 40 000 hadoŭ. Adnak prykładna miljon hadoŭ tamu hety cykł źmianiŭsia: ciapier płanietu padmarožvaje raz na 100 000 hadoŭ.
Hety fienomien źviazany ź pieryjadam siaredniaha plejstacenu (1,2—0,7 młn hadoŭ tamu), jak vynikaje z daśledavańniaŭ NASA.
Kab zrazumieć, čamu tak adbyvajecca, navukoŭcy na praciahu čatyroch hadoŭ zdabyvali lod z hłybiń Antarktydy, — piša The Wall Street Journals. Samy hłyboki płast, što zamiorz ad 900 000 da 1,2 miljona hadoŭ tamu, zachoŭvaje ŭ svaich nietrach historyju klimatu. Analiz pavietranych burbałak u hetym płaście dapamoža vyznačyć:
- tempieraturu płaniety na momant utvareńnia hetaha płasta,
- klimatyčnyja ŭmovy taho času,
- uzrovień vuhlakisłaha hazu i inšych kampanientaŭ.
«Heta svajho rodu mašyna času», — adznačaje Karła Barbante (Carlo Barbante), paleaklimatołah ź vieniecyjanskaha ŭniviersiteta Ka'Faskary, jaki kiruje daśledavańniem.
Atrymanyja danyja dazvolać lepš prahnazavać źmieny klimatu. «Kali my dakładna nie razumiejem, čamu klimat Ziamli tak mocna źmianiaŭsia ŭ minułym, u nas budzie mała ŭpeŭnienaści ŭ našych prahnozach na budučyniu», — kaža Džon Chihins (John Higgins), hieachimik z Prynstanskaha ŭniviersiteta.
Bolš za 200 navukoŭcaŭ z 10 krain pracavali na stancyi Little Dome C, raźmieščanaj prykładna za 1000 km ad Paŭdniovaha polusa.
Na praciahu čatyroch antarktyčnych letaŭ jany dastavali stryžni lodu daŭžynioj 4,5 mietra i dyjamietram 10 sm. Sumarnaja daŭžynia zdabytaha lodu — 2800 mietraŭ, što ŭ try razy pieravyšaje vyšyniu chmaračosa Burdž-Chalifa ŭ Dubai.
Lod zdabyvali z dapamohaj śpiecyjalnaha bura — truby z łopaściami, — jakaja prarazała hłybiniu. Na pavierchni siehmienty ačyščali, upakoŭvali ŭ płastyk i adpraŭlali ŭ łabaratoryi Jeŭropy.
«Heta značnaje navukovaje dasiahnieńnie, — padkreślivaje Chihins. — Sapraŭdy vidoviščnaja praca».