Chocimsk raźmieščany ŭ malaŭničym miescy, dzie praciakajuć rečki Žaduńka i Alšoŭka, jakija ŭpadajuć u bujniejšuju Biesiadź. Hety ŭschodniebiełaruski rajcentr varty taho, kab na jaho patracić ceły dzień: ahledzieć architekturu miastečka i muziej, a taksama pakatacca na adzinym kole ahladu ŭ Mahiloŭskaj vobłaści, piša Budzma.org.
Pasielišča źjaŭlajecca samym uschodnim rajcentram Biełarusi. Chocimsk naličvaje šeść z pałovaj tysiač nasielnictva. U paraŭnańni sa staradaŭnimi haradami Mahiloŭščyny miastečka adnosna maładoje, jano paŭstała na miažy XVII-XVIII stahodździaŭ. Adnak svaja ŭtulnaja i niepaŭtornaja atmaśfiera ŭ Chocimsku prysutničaje.
Chocimski historyka-krajaznaŭčy muziej
Krajaznaŭčy muziej raźmiaściŭsia ŭ dvuchpaviarchovym cahlanym budynku, što maje svaju niaprostuju historyju. Dom byŭ pabudavany zamožnym ramieśnikam Ivanam Kamienievym prykładna ŭ 1880-ch hadach: na pieršym paviersie znachodziłasia majsternia pa vyrabie skuraŭ i krama, a na druhim — žyŭ sam ramieśnik.
Adnak z prychodam savieckaj ułady budynak u 1929-m byŭ nacyjanalizavany, a jašče praz try hady ŭ im raźmiaściŭsia miascovy rajonny adździeł NKVD. Heta dazvoliła staromu domu dobra zachavacca. U paślavajenny čas jon vykarystoŭvaŭsia ŭ jakaści administracyjnaha budynka, u jakim zasiadała ŭ tym liku i miascovaje KDB.
Chocimski historyka-krajaznaŭčy muziej źjaŭlajecca adnym z samych maładych na Mahiloŭščynie i byŭ zasnavany tolki ŭ 1996 hodzie, choć znachodzicca ŭ adnym z samych starych budynkaŭ rajcentra, jakich u miastečku niašmat.
Adnoj z najbolš cikavych častak ekspazicyi źjaŭlajecca zała «Archieałohija i staradaŭniaja historyja Chocimščyny», u jakoj ekspanujecca kalekcyja kramianiovych nukleusaŭ, adščepaŭ, prakołak kamiennaha vieku. Akramia taho, možna pabačyć vyraby z bronzy I-II stahodździa n. e. i žaleza IV-VI stahodździaŭ n. e., frahmienty lapnoj i hančarnaj kieramiki, a taksama znachodki maniet z kurhannych mohilnikaŭ, znojdzienych u vyniku raskopak u Chocimskim rajonie. Nie mienš cikavymi źjaŭlajucca siaredniaviečnaja zbroja i daśpiechi, u tym liku i mulažy-rekanstrukcyi.
U ekspazicyjnym zale «Etnahrafija» znachodzicca bahataja kalekcyja raznastajnych draŭlanych i mietaličnych pryładaŭ pracy XIX-XX stahodździaŭ, jakaja dapaŭniajecca zborami hančarnaha posudu, dobraj kalekcyjaj narodnaha adzieńnia (u tym liku žanočyja i mužčynskija stroi, charakternyja dla rehijona), vyšyvanymi ručnikami, nabožnikami i ŭzornym tkactvam, draŭlanymi raznymi vyrabami XIX — pačatku XX stahodździaŭ i vyrabami z łazy, lonu i biarosty.
Admietny chocimski muziej i tym, što ŭ jaho kalekcyi znachodziacca abrazy biełaruskaj ikanapisnaj škoły kanca XIX stahodździa. Naturalna, nie kožnaja kulturnaja ŭstanova moža pachvalicca takim kaštoŭnym zboram abrazoŭ, jakija daśledčykami słaba vyvučalisia. Jość u muziei i tak zvany miaščanski kutočak, dzie pradstaŭleny anhlijski kaścium kanca XIX stahodździa.
Asabliva šanujuć u muziei kalekcyju zdymkaŭ uradženca Chocimska, savieckaha astranoma, prafiesara Maskoŭskaha ŭniviersiteta, člena-karespandenta Akademii navuk SSSR Siarhieja Błažko. Dziakujučy jahonym fotazdymkam možna ŭbačyć, jak vyhladaŭ Chocimsk u darevalucyjny pieryjad. Adna z fatahrafij pavialičanaja na ŭsiu ścianu. Na joj kirmašovaja płošča z handlovymi radami. Fota adlustroŭvaje momant, kali haradžanie paśla carkoŭnaj liturhii vyrašyli prajścisia pa handlovych radach.
Cahlanaja zabudova pačatku XX stahodździa
U centry Chocimska znachodzicca niekalki cahlanych budynkaŭ, jakija byli zbudavanyja ŭ pačatku XX stahodździa. Napeŭna, samym admietnym z cahlanych dvuchpaviarchovych zbudavańniaŭ źjaŭlajecca dom pa vulicy Kamsamolskaj, 22. U dekory hałoŭnaha fasada vykarystanyja fihurnyja pilastry, rust, a taksama hieamietryčny arnamient.
Budynak źjaŭlajecca prykładam žyllovaj architektury pačatku XX stahodździa.
Da revalucyi ŭ hetym domie žyŭ habrejski kupiec Hutnieraŭ. U nižniaj častcy raźmiaščalisia składskija pamiaškańni, u vierchniaj častcy doma žyli. Hutnieraŭ zajmaŭsia viarovačnaj spravaj (vyrablaŭ viaroŭki, kanaty). Z prychodam cavieckaj ułady vytvorčaść spačatku praciahnuli, ale paśla ŭsio źniščyli, i ŭ hetym budynku raźmiaściłacia adździaleńnie banka.
U pačatku 1990-ch hh. u budynku byŭ Centr tvorčaści dziaciej i moładzi Chocimska, a z 2006 hoda budynak pieradadzieny Dziciačaj škole mastactvaŭ. Ciapier u budynku raźmiaščajecca Dom ramiostvaŭ. U kulturnaj ustanovie bahataja tkackaja kalekcyja, a taksama jość niekalki starych krosnaŭ, adnoŭlenych supracoŭnikami.
Dom na vulicy Sadovaj, 20 taksama źjaŭlajecca admietnym abjektam rajcentra. Na hetym cahlanym dvuchpaviarchovym domie možna ŭbačyć navat hod budaŭnictva — 1911. Budynak eklektyčnaj formy składajecca ź dźviuch častak: pieršaha paviercha z cehły i druhoha draŭlanaha. Architekturnych azdableńniaŭ budynak maje niašmat, ale admietny svaim źmiešanym stylem.
U paślavajennyja časy hety dvuchpaviarchovy dom pačatku XX stahodździa doŭhi čas byŭ pramtavarnaj kramaj. Značna paźniej tudy pierajechała redakcyja miascovaj haziety «Šlach Kastryčnika». Pra heta nahadvaje žalezny dvuchskatny navies z kavanaj nazvaj haziety na biełaruskaj movie.
Pomnik achviaram Chałakosta
U XIX stahodździ jaŭrei składali da traciny ŭsiaho nasielnictva miastečka. Da 1929 hoda ŭ pasiołku była sinahoha i try malitoŭnyja damy. Da 1938 hoda pracavała škoła z vykładańniem na idyš. U 1939 hodzie ŭ Chocimsku žyło 3,2 tysiačy čałaviek, ź ich kala 800 jaŭrejskaha pachodžańnia, što składała amal 25% žycharoŭ pasielišča. Padčas Druhoj suśvietnaj vajny chocimskich jaŭrejaŭ pierasialili ŭ hieta.
Źniščeńnie hieta prachodziła ŭ žniŭni — vieraśni 1942 hoda. Viaźniaŭ pad markaj pierasialeńnia abo pravierki pašpartoŭ pieramiaścili ŭ rajon ilnianoj fabryki, dzie i adbyŭsia rasstreł. U vyniku rasstrełaŭ zahinuła bolš za 700 žycharoŭ Chocimska jaŭrejskaha pachodžańnia. Užo ŭ paślavajenny čas na brackaj mahile zabitych jaŭrejaŭ byŭ ustalavany pomnik (u 1947 hodzie), jaki znachodzicca na Lnozavodskaj vulicy.
U 2012 hodzie paśla rekanstrukcyi miascovymi ŭładami byŭ uźviedzieny novy pamiatny znak, dzie faktyčna nie abaznačany fakt Chałakosta, bo na im raźmieščany typova saviecki nadpis nastupnaha źmiestu: «Roditielam, dietiam, braťjam i siestram, pohibšim ot ruk fašistskich zachvatčikov 4 sientiabria 1942 hoda».
Jaŭrejskija mohiłki
U Chocimsku byli i svaje jaŭrejskija mohiłki, jakija raźmiaščalisia pamiž rakoj Žaduńka i vulicaj Pieršamajskaj. Na vialiki žal, sa źniknieńniem jaŭrejskaha nasielnictva dohladu za mohiłkami nie było, i jany zaraśli travoj, a šmat jakija nadmahilnyja plity ŭ kiepskim stanie: papadali i zadzirvanieli. Tym nie mienš, u roznych častkach mohiłak možna zaŭvažyć admietnyja kamiennyja «žorny», na jakich vybityja nadpisy na iŭrycie.
Pakroŭskaja carkva
Pravasłaŭny chram źjaŭlajecca pomnikam draŭlanaha dojlidstva z rysami kłasicyzmu. Draŭlany budynak Pakroŭskaj carkvy byŭ uźviedzieny ŭ kancy ŭ 1892 hodzie jak mohiłkavaja kaplica. U 1969 hodzie na carkoŭnaj terytoryi byli dabudavanyja ałtar i prytvor sa zvanicaj.
Śviata-Trajecki sabor
Samym viadomym pravasłaŭnym chramam i architekturnaj pierlinaj Chocimska źjaŭlajecca Śviata-Trajecki sabor, raźmieščany pa adrasie — vulica Kirava, 24. Zakładzieny ŭ 1861 hodzie ŭ honar admieny pryhonnaha prava, jon płanavaŭsia jak pamienšanaja ŭ 10 razoŭ kopija Chrama Chrysta Zbaviciela, ale atrymaŭsia pa stylistycy inšy chram.
Budaŭnictva było zavieršana ŭ 1873 hodzie. Chram byŭ nazvany ŭ honar kolišniaj pieršaj carkvy Chocimska (jašče za časami Rečy Paspalitaj), heta značyć u honar Śviatoj Trojcy. U 1938 hodzie savieckija ŭłady zakryli sabor i razburyli zvanicu. Budynak prystasoŭvali pad bank, škołu miechanizacyi, zbožžaschovišča i Dom kultury.
Padčas vajny niamieckija akupacyjnyja ŭłady dazvolili adnavić nabaženstvy ŭ sabory, ale ŭ 1943 hodzie pieraŭtvaryli chram u bastyjon, jaki nie mocna paciarpieŭ ad vajennych dziejańniaŭ. U paślavajenny čas budynak carkvy pieraŭtvaryli znoŭku ŭ zbožžaschovišča, adnak u 1954 hodzie jon byŭ pieradadzieny pad Dom kultury i ŭ kancy 1960-ch hadoŭ rekanstrujavany.
Sabor pabudavany ŭ ruska-vizantyjskim styli, što źjaŭlajecca śviedčańniem kałanijalnaj palityki Rasijskaj impieryi.
Z 2011 hoda pry sabory pravodzicca štohadovy nacyjanalny fiestyval zvanarstva «Chocimskija pierazvony».
Park z atrakcyjonami i pomnik kniažnie Chacimie
U samym centry horada akurat nasuprać carkvy raźmieščany park-zapaviednik savieckich elektryčnych atrakcyjonaŭ. Jany pachodzić z savieckaha ci postsavieckaha dziacinstva vialikaj častki žycharoŭ Biełarusi: «Siurpryzy» dy «Kosmasy», a ŭ centry kłasičnaje koła ahladu z žaleznymi kabinkami. Atrakcyjony centralizavana zaviezienyja ŭ Chocimsk u 1985 hodzie i pracujuć da hetaha času. U 2010-ch hadach park byŭ vykarystany ŭ naturnych zdymkach rasijskaha sieryjała «Čarnobyl», tamu što koła ahladu mocna padobnaje na toje, što było ŭ Prypiaci, i jano ledź nie adzinaje hetaj madeli, jakoje zastajecca ŭ pracoŭnym stanie.
Jašče adnoj admietnaściu Chocimska źjaŭlajecca pomnik kniažnie Chacimie, ad imia jakoj nibyta i pajšła nazva rajcentra.
Hetaja skulptura źjaviłasia u Chocimsku ŭ 2018 hodzie, a vybrali jaje sami žychary miastečka. Vyjavu kniazioŭny Chacimy stvaryŭ miascovy mastak Alaksandr Karžoŭ, uvasobiŭ jaho ŭ žyćcio viciebski skulptar Alaksandr Hvoździkaŭ.
Raźmiaściłasia kniazioŭna Chacima ŭ centralnym skviery haradskoha pasiołka niedaleka ad centralnaj płoščy. Vyjaŭlenaja lehiendarnaja kniažna sa snopam ilnu, apranutaj zhodna z modaj Siaredniaviečča. Prydumaŭ vobraz Chacimy viadomy paet, jaki pachodzić z Chocimščyny — Piatro Prychodźka. U svajoj paemie «Dar kniažny» jon sprabavaŭ paetyčnym słovam patłumačyć pachodžańnie nazvy Chocimska. Adtul i ŭziali vobraz kniažny, stvaryŭšy joj pomnik.
Niahledziačy na toje, što najmieńnie Chocimska moža tłumačycca jak nazva antrapanimičnaja, što pachodzić ab imia Chocim, historyja z kniažnoj — absalutnaja vydumka, choć i pryhoža padadzienaja chocimskim paetam.
«Naviavaje splin i abureńnie». Biełarus naviedaŭ Navahrudak i rasčaravaŭsia — horad zaniadbany, a servis nie raźvity
Źbirać žoŭtaje liście, adčuć tajamnicy pryrody, pahłybicca ŭ historyju. Kudy pajechać u Biełarusi vosieńniu?
Jak vyhladaje suśvietna viadomaja jaŭrejskaja sieminaryja ŭ Vałožynie paśla restaŭracyi — šmat FOTA
Stała viadoma imia čałavieka, jakoha siłaviki nazvali pieršym zatrymanym pa spravie «Hajuna»40
Kamientary