«Hłabalna niama roźnicy pamiž mnoj, Paźniakom i Cichanoŭskaj». Čym siońnia žyvie dysident Viačasłaŭ Siŭčyk — vialikaja hutarka
Viačasłaŭ Siŭčyk nie chacieŭ iści ŭ palityku, dumaŭ, što ŭ 1988 hodzie «prosta dapamoža chutka pahnać kamunistaŭ» i praciahnie zajmacca navukaj, ale chutka nie atrymałasia. «Łukašenka — heta revanš nižejšaha i siaredniaha źviana byłych savieckich śpiecsłužbaŭ, i jany naturalna paviarnuli čas nazad», — kaža Viačasłaŭ, jaki pa vyniku zdabyŭ status adnaho ź pieršych palitviaźniaŭ časoŭ kiravańnia Łukašenki. «Naša Niva» sustrełasia ź Siŭčykam u Varšavie, dzie jon ź siamjoj ciapier u emihracyi, vymušany pahadžacca na roznyja padpracoŭki kštałtu pracy pry kaviarni — «kab było što jeści».
U razmovie my chacieli daviedacca, jak heta, kali ŭsio žyćcio — baraćba, dziela jakoj achviaruješ zdaroŭjem i dabrabytam. Atrymałasia šmat pra «ahienturu», a taksama pra pamyłki apazicyi, Paźniaka i Cichanoŭskuju, «jabaciek» i «nievierahodnych» i toje, što moža źmianić biełaruskuju situacyju.
Viačasłaŭ Siŭčyk — adzin ź pieršych palitviaźniaŭ režymu Łukašenki. Lidar ruchu salidarnaści «Razam», u minułym — namieśnik partyi BNF.
Naradziŭsia ŭ siamji navukoŭcaŭ, skončyŭ hieahrafičny fakultet BDU, pracavaŭ u arhanizacyi «Biełaruśhieałohija» i Akademii navuk, zajmaŭsia nastupstvami Čarnobylskaj katastrofy.
U 2006-m byŭ adnym z arhanizataraŭ namiotavaha miastečka na Kastryčnickaj płoščy. Źjaŭlaŭsia arhanizataram dziasiatkaŭ akcyj pratestu, za heta nieadnarazovy źbity i asudžany. U sumie pravioŭ za kratami bolš za hod.
«Naša Niva»: Vy ciapier u emihracyi, i jana dla vas nie pieršaja: vymušana vy źjazdžali ź Biełarusi i paśla vybaraŭ 2006 hoda, a paśla padziej Płoščy-2010 viarnulisia na radzimu tolki ŭ 2015-m. U čym hetyja emihracyi padobnyja i roznyja?
Viačasłaŭ Siŭčyk: Ciapier u mianie pieršaja emihracyja, ja tak heta ŭsprymaju. Raniej ja prosta źjazdžaŭ ź Biełarusi časova, kab syści ad kankretnych kryminalnych spraŭ. Ja absalutna śviadoma nie prasiŭ prytułak u 1996-m, chacia išoŭ pa toj ža kryminalnaj spravie, pa jakoj vyjechali Zianon Paźniak i Siarhiej Navumčyk. Ja moh źjechać ź Biełarusi jašče da BNF, bo byŭ dastatkova kaštoŭnym śpiecyjalistam, i mnie prapanoŭvali pracu za miažoj z vysokim zarobkam.
Apošni raz ja byŭ vymušany źjechać u lutym 2011-ha ŭ Kijeŭ, kali mianie absalutna vypadkova nie zatrymali na Płoščy 19 śniežnia 2010 hoda, ale paśla, 25 śniežnia, prajšoŭ vobšuk KDB majoj kvatery i išli dopyty maich kaleh nakont majoj roli ŭ padziejach na Płoščy.
Viarnuŭsia ja tolki ŭ vieraśni 2015-ha, kali vypuścili Mikołu Statkieviča i ŭsich inšych palitviaźniaŭ, jakija admaŭlalisia padpisvać prašeńnie na imia dyktatara.
«NN»: Čym vy zajmajeciesia ŭ Varšavie?
VS: Žyvu hetak ža, jak absalutnaja bolšaść biełarusaŭ u zamiežžy. Pracuju na ŭsiakich durnych pracach, kab było što jeści. Pierabivajusia vypadkovymi zarobkami i padpracoŭkami. Niekatoryja, biełarusy darečy, chadzili i kpili ź mianie pa hetaj pryčynie. A kali b nie Łukašenka, to ja b musiŭ užo vyjści na piensiju ŭ 55 hod za pracu pa Čarnobyli.
(Viačasłaŭ Siŭčyk zajmaŭsia pytańniami ekałohii i nastupstvaŭ Čarnobylskaj katastrofy. — NN). Kali ja ŭ 1996 hodzie byŭ u SIZA, to dva maje dakłady pa Čarnobyli jašče išli na dziaržaŭnaj kanfierencyi. I ja da 1996 hoda byŭ viadomy najpierš nie jak aktyvist, a jak śpiecyjalist-ekołah. Ale pole dziejnaści pastupova zvužałasia, hebjo damahłosia majho zvalnieńnia z hieałohii ŭ 1997 hodzie. U Akademii navuk udałosia ŭtrymacca krychu daŭžej. Ale kančatkova ŭsio pierakryli ŭ 2004-m. Z taho času ŭ mianie byli prosta padpracoŭki, asabliva ŭ časy baraćby z «darmajedami».
Uvohule, nie dumaŭ, što tak usio zaciahniecca. Ja ž u nacyjanalnuju vyzvalenčuju baraćbu ŭvajšoŭ u 1988 hodzie. Byŭ nacyjanalistam jašče da BNF, i ŭ Front ustupiŭ śviadoma. Ja tady dumaŭ, što voś adbudziecca «šturm Bastylii» (heta moj asabisty łozunh taho času), my pahonim kamunistaŭ, i budziem žyć. Što ja zajmusia svajoj kandydackaj, jakaja ŭžo była hatovaja, nadrukuju atłas pa zabrudžvańni Minska… Ale chutkaha šturmu nie atrymałasia…
Pa piensii mnie ničoha nie śviecić ciapier. Žoncy — tak, u jaje bijahrafija lepšaja. Jana pracavała ŭvieś čas, heta ja vymušany byŭ i ŭ Biełarusi vyžyvać praz svaju dziejnaść. Pry hetym mnie nieadnojčy banda prapanoŭvała prosta maŭčać, i za heta mianie ŭładkujuć. Ale ja, musić, adziny biełaruski palityk, jaki ŭsie hady dastatkova žorstka pasyłaŭ hebjo. Tamu ad mianie nie mohuć adčapicca navat u Varšavie: pravakacyi byli i z kanfierencyjaj, i z napadam na mianie.
«NN»: Vy ŭ Varšavie razam ź siamjoj?
VS: Syny maje ŭ emihracyi i žonka, tak.
«Moj starejšy syn byŭ žorstka źbity, kali ja vykonvaŭ abaviazki techničnaha kiraŭnika pieradvybarčaha štaba Paźniaka»
«NN»: Jašče ŭ Biełarusi vy kazali, što napady na členaŭ siamji dla vas — samyja strašnyja padziei. Vašaha małodšaha syna, tady siamihadovaha Vitaŭta, zatrymlivali razam z žonkaj, kab vy nie ładzili čarhovuju akcyju. A ŭ siem miesiacaŭ jon apynuŭsia na pieršym pikiecie, kali vy byli za kratami — mnohich spyniŭ by taki cisk.
VS: Było strašniej. Moj starejšy syn byŭ žorstka źbity ŭ toj čas, kali ja praktyčna vykonvaŭ abaviazki techničnaha kiraŭnika pieradvybarčaha štaba Paźniaka.
Kali my byli ŭ Pinsku, majho siamihadovaha syna ŭ našym minskim dvary źbili tak, što jon atrymaŭ strasieńnie mazhoŭ. Da hetaha času ja nie mahu daviedacca proźvišča taho, chto jaho źbivaŭ, adzinaje, što skazali — heta byŭ major KHB.
Nie mahu pachvalicca, što maja dziejnaść zaŭždy była efiektyŭnaja, ale ja taki čałaviek: kali niešta vyrašyŭ, toje i rablu. Mianie b nie spyniła ništo, tolki źniščeńnie hebešnaj bandy.
Kali mnie prapanavali stać siabram Sojma BNF «Adradžeńnie», jašče pry kamunistach, ja paprasiŭ sutki padumać. Tady vyrašyŭ dla siabie samaje hałoŭnaje: ci chopić siłaŭ nie stać na kaleni, kali mianie buduć zabivać. Tolki kali vyrašyŭ dla siabie, što nikoli nie stanu, — daŭ zhodu.
«NN»: Kali ŭ 2020 hodzie na vulicy vyjšli tysiačy ludziej ź bieła-čyrvona-biełymi ściahami, ale vas nie było siarod ich, nie było prykra?
VS: Svaje apošnija akcyi ŭ Biełarusi ja razam z kalehami pravioŭ suprać tak zvanaj hłybokaj intehracyi z Rasijaj. Viedajecie, biełarusy tady zbolšaha nie vieryli, što jość pahroza niezaležnaści. U niekatorych, miž inšym, uvohule byli spadziavańni na Łukašenku jak haranta niezaležnaści. Navat Zachad tady pravodziŭ idyjockuju palityku — što mienavita Łukašenka źjaŭlajecca harantam suvierenitetu, pad heta jany padharnuli i častku apazicyi. A našy akcyi ŭ 2019-m adbyvalisia ŭ asnoŭnym za košt aktyvistaŭ ruchaŭ i partyj, jakich možna było mabilizavać.
29 śniežnia 2019 była apošniaja staličnaja akcyja suprać intehracyi. My razumieli, što mianie mohuć aryštavać, tamu ja vyjechaŭ u Varšavu da svajho małodšaha syna. Dalej padziei atrymali absalutna aniekdatyčny charaktar, bo ŭ sudzie Partyzanskaha rajona Minska piać razoŭ na tydzień, z paniadziełka pa piatnicu, roznyja sudździ mianie «sudzili». Pieršy sud vynies 15 sutak, potym druhi raz 15 sutak. Dalej pajšła reakcyja ŭ ŚMI, i ŭ sieradu-čaćvier jany admianili sudy, a ŭ piatnicu jašče adzin praviali — ahułam mnie naviesili 45 sutak aryštu.
Ja źbiraŭsia viartacca ŭ Biełaruś, ale 15 maja 2020 hoda ŭ Kijevie, dzie ja byŭ, abjavili karancin, pryčym absalutna źvierski. Jakraz pandemija, jak ni dziŭna, mianie ŭratavała, bo ja dumaju, što nie vyžyŭ by ŭ Biełarusi paśla 2020-ha.
Kali my zmahli znoŭ pravodzić vuličnyja akcyi ŭ Kijevie, užo siadzieŭ Mikałaj Statkievič. A presa ŭsich padhaniała pad hazpromaŭskaha kandydata, vykarystoŭvajučy małaviadomaha rehijanalnaha błohiera, tamu što ludziej treba było hnać na zaboj, treba było padrychtavać uvarvańnie rasijskich vojskaŭ u 2022 hodzie.
«Biełaruskaja apazicyja ŭ turmach, i heta zusim nie Kaleśnikava i Babaryka»
«NN»: Vy šmat kažacie i ŭ svaich videa pra toje, što ŭ 2020-m biełaruskaja apazicyja była zamienienaja pa maskoŭskim scenary, ale možam parazmaŭlać pra sabranyja vami dokazy?
VS: Ja šmat pra heta kazaŭ jašče napiaredadni vybaraŭ. Vy možacie ŭsio heta znajści ŭ «Hołasie Amieryki», va ŭkrainskaj presie.
«NN»: Miakka kažučy, nievialikaja kolkaść biełarusaŭ adtul spažyvaje infarmacyju.
VS: Usio heta było padrychtavana prafiesijnym raźviedčykam Michaiłam Babičam (były rasijski pasoł u Minsku. — NN). Nahadaju, što naš ruch salidarnaści «Razam» pratestavaŭ i prymaŭ admysłovuju zajavu, kali Babiča pryznačali ambasadaram u Minsk.
Babič i paśla svajoj adstaŭki, užo z Maskvy, zajmaŭsia scenarom vybarčaha farsa. I naturalna, stvaraŭ infrastrukturu i padbiraŭ kadry dla realizacyi scenara ŭ miežach tak zvanaj hłybokaj intehracyi. Jon śpiecyjalna ściahnuŭ u ambasadu rasijskuju ahienturu, jakaja ŭ 2014 hodzie zajmałasia aneksijaj Kryma. Jany ž, naturalna, zajmalisia i 2020 hodam. Kali niechta dumaje, što Łubianka tady pajšła na adpačynak, to vielmi hłyboka pamylajecca.
Jašče da kryvavaj niadzieli 9 žniŭnia ja ŭ adkrytuju kazaŭ, što Rasija nie źbirajecca zdymać Łukašenku, a prosta pieratvaraje Łukašenku ŭ biełaruskaha Kadyrava. I heta atrymałasia b da kanca, kali b biełarusy žyli na Kaŭkazie. Ale za košt achviarnaści biełaruskaha naroda maskoŭskuju schiemu atrymałasia pałamać. Pry hetym tyja siły, jakija rychtavali babičaŭskija kadry, i pa siońnia na płyvu — ničoha ŭ palitycy vypadkovym nie byvaje, asabliva kali razmova idzie pra tranzitnuju krainu, dzie ludzi dziasiatki hadoŭ nienavidziać svaju ŭładu.
«NN»: Kaho kankretna vy majecie na ŭvazie?
VS: Schiema była prostaja: praź Cichanoŭskaha zabrać elektarat apazicyi. Darečy adziny, chto mieŭ rejtynh, byŭ Mikoła Statkievič u toj čas. A ciapier nichto nie viedaje, što ź im i ci žyvy jon uvohule. A Cichanoŭski byŭ tolki adnym z tryccaci kandydataŭ pratestu Mikoły Statkieviča. Tamu nievialikaja inicyjatyŭnaja hrupa Cichanoŭskaha i była stvoranaja ŭ asnoŭnym Statkievičam i Sieviaryncam, i navat tearetyčna nie mahła sabrać sto tysiač podpisaŭ. Inicyjatyŭnyja hrupy kandydataŭ pratestu masava nie zarehistravali, ale była zarehistravana inicyjatyŭnaja hrupa Śviatłany Cichanoŭskaj, jakaja stvarałasia pad jaje muža.
Kali niechta ličyć, što ŭ našaj krainie, dzie hebešnaja ŭłada, mahło vypadkova niešta adbycca na takim uzroŭni, — jon ščaślivy čałaviek.
I kali ŭsio pabudavana na chłuśni pra toje, što vybarčy fars možna było kamuści vyjhrać, to jano ŭsio i rassypajecca. Usia apazicyja zastałasia ŭ Biełarusi. Biełaruskaja apazicyja ŭ turmach, i heta zusim nie Kaleśnikava i Babaryka. Heta inšyja ludzi, pryčym absalutnaja bolšaść ź ich — šerahovyja, z rajonaŭ. Nu i šmat lidaraŭ, jakija realna bolšaść svajho žyćcia addali na toje, kab Biełaruś była demakratyčnaj krainaj i kab u biełarusaŭ byŭ vybar — jak Statkievič ci Sieviaryniec.
«NN»: Pra Cichanoŭskaha taksama ničoha ciapier nie čuvać. Čamu jon i ŭsie inšyja «prarasijskija», jak vy kažacie, ciapier u turmie ŭ takich nialudskich umovach naroŭni ź inšymi palitviaźniami?
VS: Viedajecie, adna z pryčyn, čamu SSSR razvaliŭsia, była afhanskaja avantura. I Amin Chafizuła, jaki kiravaŭ Afhanistanam, byŭ absalutna pramaskoŭski, sam prasiŭ pra ŭviadzieńnie savieckich vojskaŭ. Absalutna paviornuty na Maskvie i ekśpierymientach nad ludźmi čałaviek byŭ. I što zrabiła Maskva? Prosta pasłała śpiecnaz i rasstralała prychilnikaŭ Amina i jaho samoha. Heta Maskva.
Siadzić siońnia vielmi šmat ludziej. Inšaja sprava, što absalutnaja bolšaść palitviaźniaŭ nie źniščali Biełaruś. Vam što, padabaŭsia adzin z łozunhaŭ, jaki ŭkaraniaŭsia, kab biełarusaŭ padstavić: «aŭtazak — heta prosta mašyna»? Ja dumaju, sotni tysiač biełarusaŭ na svajoj skury zrazumieli, što aŭtazak — heta aŭtazak. Heta złačynstva pierad usimi tymi ludźmi, jakija prajšli praz katavańni. Ale ž vy bačycie, što tym, chto heta prapahandavaŭ, siońnia mižnarodnyja premii dajuć, tamu što čas taki: kali ŭ hłabalnym śviecie źniščajucca narody i asoby.
Pra Babaryku — heta naohuł aniekdot. Nahadaju: hazavyja vojny pamiž łukašenkaŭskaj bandaj i Kramlom pačalisia ŭ dalokim 2004 hodzie. Zrazumieła, što Maskva rychtavała svajho kandydata. Pasłuchajcie jaho pieradvybarčuju pres-kanfierencyju. Ani jon, ani taja ž Maryja Kaleśnikava nie razumieli, što adbyvajecca ŭ Biełarusi.
Maskva ŭ 2020-m vyrašała hałoŭnaje palityčnaje pytańnie — hłybokaja intehracyja. I voś jakraz praz novych aktaraŭ, praź ich dziejnaść heta było vyrašana.
Što siońnia majem? Toje, što biełarusy — izhoi va Ukrainie, u Litvie, Łatvii, Estonii — heta dasiahnieńnie Cichanoŭskaj? Chutka toje samaje budzie i ŭ Polščy. Kali vam heta padabajecca, ničoha nie mahu zrabić.
«NN»: Jak, pa vašamu, hetaha možna było paźbiehnuć? Što dziela hetaha musiła zrabić tak zvanaja staraja apazicyja, jakaja krytykuje Cichanoŭskuju i novuju apazicyju?
VS: Jana i zrabiła. Bieł-čyrvona-biełyja ściahi nie sami saboj padnialisia pa ŭsioj Biełarusi. Ściahi, a nie biełyja stužki rasijskaj apazicyi. Ludzi zmahalisia, była sproba revalucyi, pry hetym całkam adsutničali «štaby». A voś revalucyju zadušyli vielmi prostym šlacham: stvareńniem Kaardynacyjnaj rady dla vypusku pary.
«Užo pačynajučy niedzie z nulavych hadoŭ spadziavacca na Zachad nie prychodziłasia»
«NN»: U čym vy ŭsio ž bačycie hałoŭnyja pamyłki biełaruskaj apazicyi histaryčna?
VS: Pieršaje i samaje hałoŭnaje, što nie tolki apazicyja, a ŭsie praspali Łukašenku. Histaryčny fakt — pierad pieršym turam u 1994-ha nichto i nie varušyŭsia, dumali, što ničoha nie zdarycca.
Druhi momant — niedaacenka nastupstvaŭ kałanijalnaha stanovišča naroda.
Treci momant — apazicyja ŭvieś čas sprabavała šukać sajuźnikaŭ na Zachadzie, što było biessensoŭna. Hetym i zaraz zajmajucca i novyja samaabvieščanyja lidary na dyjaspary. A pa vialikim rachunku tut bolš rekłamy ŭsiakaha hiendaru.
Užo pačynajučy niedzie z nulavych hadoŭ spadziavacca na Zachad nie prychodziłasia. Možna było pabačyć, što z Łukašenkam, jaki staŭ dyktataram, im nie dać rady. Dy i im heta nie treba prosta.
«Dla mianie BNF byŭ prosta miechanizmam dla abarony intaresaŭ biełaruskaha naroda»
«NN»: Što nakont viečnych svarak u apazicyi? Vas samoha vyklučyli ŭ BNF z farmuloŭkaj «za destruktyŭnuju dziejnaść».
VS: Nie takija ŭžo svarki ŭ apazicyi i viečnyja. Zacikaŭleny ŭ hetych «svarkach» i śpiecsłužby, KDB.
Pra majo «vyklučeńnie»: mianie niestatutna vyklučyli rašeńniem Sojma ŭ 2003 hodzie, ale hetaje rašeńnie daŭnym-daŭno admieniena Źjezdam BNF.
Skažu, vidać, hałoŭnaje: u mianie nikoli nie było trahiedyi zhubić partyjny bilet, dla mianie navat BNF — heta byŭ prosta miechanizm dla abarony intaresaŭ biełaruskaha naroda, nie bolš.
«Vielmi vialikaja pamyłka — padzialać rasijski impieryjalizm i Łukašenku»
«NN»: Jakija ŭ vas siońnia adnosiny z Paźniakom?
VS: Ja jaho vyznačaju jak biełaruskaha palityka. A ŭ mianie narmalnyja adnosiny z usimi sapraŭdnymi palitykami.
«NN»: Nie možam nie spytać pra radok u papularnym u svoj čas chip-chopie pra Zianona Paźniaka, jaki byŭ pryśviečany vam: «Za čto ty OMONom otpi**ien, Sivčik? Podruhie v pałatkie rasstiehivał lifčik? Nie, nu tut, biez bazara, niet prietienzij k OMONu: «Sieks do braka», pad*a, opozorił Zianona!» Heta pra što?
VS: Narmalny čałaviek takoje napisać nie moh. U mianie niama sumnievaŭ, dzie heta klapałasia. Na čym heta moža być zasnavana? Tolki chiba na tym, što nasupierak Zachadu i Uschodu my zrabili Płošču Kastusia Kalinoŭskaha ŭ 2006-m, kab biełaruski narod nie byŭ niamym. Praktyčna atrymałasia pryvieźci ludziej i navat vyvieści, ułady tady navat pabajalisia klapać kryminalnuju spravu.
Chacieŭ by nahadać, što tady byŭ žachlivy maroz, ja cudoŭna razumieŭ, što jak tolki syjdu z Płoščy, mianie zabiaruć, i nie dumaŭ navat, što vyžyvu. Pravioŭ tam na nahach troje sutak, i tolki dvojčy mianie na dźvie hadziny składali ŭ turystyčny namiot, bo ja prosta vyrubaŭsia.
«NN»: Ja tak razumieju, što mienavita Statkievič — vaš idealny kandydat?
VS: Ja b hałasavaŭ za lubuju alternatyvu Łukašenku. Navat Babaryku ja nie bajusia. Jość ludzi ŭ Biełarusi, jakija choć niešta mohuć zrabić i pry im. Heta nie znak biady.
Vielmi vialikaja pamyłka — padzialać rasijski impieryjalizm i Łukašenku. Katastrofa, jakaja pačałasia ŭ śviecie, zakładałasia ŭ tym liku vybarami 1994 hoda, kali praz Łukašenku da ŭłady pryjšli byłyja nižejšyja i siarednija źviony savieckich śpiecsłužbaŭ. I tolki naš supraciŭ i strymlivaŭ hebešnuju bandu.
Absalutnaja bolšaść usich našych pamyłak była vyklikanaja źniešnimi ŭmovami, tamu što nijakich sajuźnikaŭ biełaruski narod nie mieŭ, nie maje i mieć, na vialiki žal, u bližejšaj pierśpiektyvie nie budzie. Napieradzie buduć jašče bolš kryvavyja padziei. Ja liču, što vybarčy fars 2025 hoda — heta ŭžo padrychtoŭka da III suśvietnaj vajny. Ale ŭźnikaje situacyja, što ludziam masava daduć zbroju i patrony. I heta kryvavy, ale šaniec dla Biełarusi. Bo čym bolš strachu, tym bolš nianaviści. I ŭ luby momant moža vybuchnuć biełaruski bunt.
«Roźnicy pamiž Paźniakom, mnoj i Cichanoŭskaj hłabalna niama nijakaj»
«NN»: Chto ŭ emihracyi, na vaš pohlad, najbolš upłyvovy palityk?
VS: Roźnicy pamiž Paźniakom, mnoj i Cichanoŭskaj hłabalna niama nijakaj.
Inšaja sprava, što ŭ adroźnieńnie ad usich astatnich ja liču, što hałoŭny abaviazak ludziej, jakija apynulisia za miažoj, — padtrymlivać biełaruski narod. A my ŭ dyjasparach nie razabralisia navat z elemientarnymi rečami — sankcyjami. Naprykład, sankcyjami za toje, što Łukašenka daŭ terytoryju Biełarusi pad uviadzieńnie rasijskich vojskaŭ, za feesbešnuju pasadku samalota z Pratasievičam i Sapiehaj. Ich užo daŭno treba było pierafarmatavać pad adno patrabavańnie: vyzvaleńnie palitviaźniaŭ. Heta i blizka nie zroblena. Zatoje nie raz było, što Łukašenku pa vyniku adbielvali i rabili ź jaho niešta ludskaje. Tamu i paŭtarajecca toje, što było i raniej.
«Usich ludziej, jakija byli zabityja da 2020 hoda, ja viedaŭ asabista, i heta prymušaje rabić niešta»
«NN»: Vy bolšuju častku žyćcia ŭ baraćbie, byli nie raz źbityja, šmat praviali za kratami, u 1996-m trapili ŭ reanimacyju paśla haładoŭki praciahłaściu 21 dzień, kali ŭ vas admovili nyrki… Niama kryŭdy, što ŭ vyniku na akcyju z Paźniakom, dzie vy ŭ tym liku vystupajecie, prychodzić niekalki dziasiatkaŭ čałaviek?
VS: Ja vystupaŭ na abiedźviuch akcyjach 26 studzienia ŭ Varšavie. I ja nie padzialaju dumak Ihara Tura, nie padzialaju tezaŭ publikacyi ŭ «Našaj Nivie», bo nie baču ničoha kiepskaha ŭ toj kolkaści ludziej. Heta nie tolki abjektyŭny pakazčyk nastrojaŭ biełarusaŭ u Varšavie i strach represij, heta jašče i stupień prainfarmavanaści, matyvacyi i prafiesijnaj arhanizacyi. Na vialiki žal, nie mahu skazać, što akcyi rabilisia choć minimalna z pazicyi prafiesijanalizmu i zdarovaha sensu.
Ja asabista ni pra što nie škaduju. Na pytańnie pra stan zdaroŭja ŭ mianie jość prosty adkaz z 1996 hoda. Kali prakuror pytaje, ci jość skarhi na zdaroŭje, treba adkazvać dakładna: ni skarhaŭ, ni zdaroŭja. Usio roŭna nichto nie paškaduje.
Razumiejecie, usich ludziej, jakija byli zabityja da 2020 hoda, ja viedaŭ asabista. Šmat kaho vielmi dobra. Pieršy lidar biełaruskich pradprymalnikaŭ Arnold Piačerski — heta naohuł moj siabra, blizki kaleha (Pa adnoj ź viersij Arnold Uładzimiravič trapiŭ u avaryju, a pa druhoj — byŭ zabity, jaho śmierć supała ŭ časie sa śmierciu inšych apazicyjnych palitykaŭ — Karpienki, źniknieńniem Hančara i Zacharanki. — NN). Ja asabista viedaŭ amal usich palitviaźniaŭ da 2020 hoda, i toje, što ja hetych ludziej viedaŭ, prymušaje rabić niešta, što jašče realna rabić.
Ahułam usia maja bijahrafija — dokaz, što kali čałaviek choča žyć, to ŭsiamu daść rady.
«NN»: Na vašym jutubie dosyć piesimistyčnyja prahnozy nakont budučyni Biełarusi. Na vaš pohlad, usio sapraŭdy tak biespraśvietna, i heta, jak vy kažacie, «najhoršy dla Biełarusi čas»?
VS: Na vialiki žal, jak mnie pajšoŭ 63-y hod, ja vielmi časta staŭ karystacca słovam «bajusia». Ja realna bajusia za Biełaruś. Ale pazityŭ jość. U tym, što biełaruski narod, chaj i paniavoleny, ale jašče žyvy.
Adnak źmianić biełaruskuju situacyju moža tolki revalucyja. Nijakaja Ukraina ci pieramovy pa joj nam tut nie dapamohuć. Ciapier uvieś biełaruski narod biaspraŭny, budź ty choć try razy «jabaćka» ci čatyry razy «nievierahodny» (abodva vyznačeńni, ja liču, stvoranyja štučna rasijskimi palittechnołahami). Navat mianty siońnia apuščanyja hebjom. Sama banda niaspynnym marazmam i represijami davodzić usio da taho, što moža adbycca vybuch.
88-hadovy eks-staršynia Viarchoŭnaha Savieta Siamion Šarecki raskazaŭ, jak jamu žyviecca ŭ Kalifornii
Kraŭcoŭ ličyć, što Łukašenka hatovy adpuskać i znakavych palitviaźniaŭ
Paźniak zadavoleny «bajkotam psieŭdavybaraŭ» i biaźlitasna prajechaŭsia pa kankurentach
«Śmiełaści apiaredzić starejšaha brata Pucina chapiła tolki na niekalki hadzin». Frydman — pra vyniki vybaraŭ
Statkieviča naminavali na Nobieleŭskuju premiju miru
«Hłabalna niama roźnicy pamiž mnoj, Paźniakom i Cichanoŭskaj». Čym siońnia žyvie dysident Viačasłaŭ Siŭčyk — vialikaja hutarka11
Kamientary