«Łukašenka budzie dumać ab tym, što rabić z novaj kanfihuracyjaj ułady, kali pabuduje jaje». Highlights ź intervju Arcioma Šrajbmana
Što čakać ad refierendumu? Ci adbudziecca jon uvohule? Pry jakich umovach moža pieramahčy pratest? Na hetyja i mnohija inšyja pytańni adkazaŭ palityčny analityk Arciom Šrajbman padčas intervju, jakoje jon daŭ ukrainskamu błohieru Alaksandru Rykavu, viadučamu YouTube-kanała BalaganOFF. Vybrali z razmovy najcikaviejšyja dumki.
Pra adsutnaść vidavočnaha płana pierad refierendumam
Šmat času na praciahu strymu było pryśviečana abmierkavańniu refierendumu. Viadučy sam zadavaŭ pytańni, pryśviečanyja plebiscytu. Jaho padpisčyki taksama cikavilisia, u pryvatnaści, ci adbudziecca jon uvohule.
«Pieraškod, kab pravieści refierendum, ciapier niama, — ličyć Arciom Šrajbman. — Jon pravodzicca va ŭmovach pazakručvanych hajek. Novaja kanstytucyja pačnie dziejničać, a potym, jak i prapisana, možna sumiaščać dźvie pasady — prezidenta i staršyni Usiebiełaruskaha narodnaha schoda. Vidavočna, norma napisanaja pad Łukašenku, i zrazumieła, što jon choča skarystacca joju».
U toj ža čas analityk nie ličyć, što ŭ Łukašenki jość doŭhaterminovyja płany: «Mnie padajecca, što jon mnohaje vyrašaje pa pryncypie «pra heta ja padumaju potym». Heta taktyčnaje, adnakrokavaje myśleńnie. Jon budzie dumać pra toje, što rabić z novaj kanfihuracyjaj ułady, kali pabuduje jaje».
Kali b sam Arciom Šrajbman pajšoŭ na refierendum, to pastaviŭ by dva kryžyki ŭ biuleteni: «Ale heta byŭ by simvaličny krok, biez asablivych spadziavańniaŭ na pośpiech kampanii».
Što budzie paśla refierendumu
Jak miarkuje analityk, paśla refierendumu žadańnie pomsty va ŭłady źnizicca i niekatoryja palitźniavolenyja zmohuć vyjści na svabodu: «Vielmi kropkavaja amnistyja mahčymaja. Kali na haryzoncie niama elektaralnych kampanij i nahody biaskonca zakručvać hajki… Siłaviki buduć prapanoŭvać heta rabić, ale akno mahčymaściaŭ dla ŭmoŭnych niesiłavikoŭ u sistemie źjavicca».
Zhodna ź infarmacyjaj Arcioma Šrajbmana, pa niekatorych palitźniavolenych ciapier praciahvajecca praces zakulisnaha handlu.
«U ekanomicy paśla refierendumu situacyja budzie zaležać ad dvuch faktaraŭ», — praciahvaje jon.
Pa-pieršaje, ad sankcyj. Pa-druhoje, ad taho, ci praciahnie Rasija padtrymlivać kredytami.
Treba ŭličvać jašče adnu akaličnaść: u vypadku ŭviadzieńnia amierykanskich sankcyj suprać RF heta taksama mocna ŭdaryć pa biełaruskim rubli, akcentuje ŭvahu analityk.
A što, kali adnoviacca pratesty?
Na dumku analityka, pratest moža pieramahčy nie tolki ŭ vypadku paŭtareńnia takoj ža masavaści, jak u 2020-m hodzie, ale i pry ŭmovie nastojlivaści ludziej: niavychad na pracu, admova sychodzić z vulicy navat pad uździejańniem pačatkovaha hvałtu z boku siłavikoŭ.
«Tady elita pačnie kryšycca. Ale na praktycy ja nie ŭpeŭnieny, što ciapier ludzi niečakana źbiarucca i vyjduć na mirny pratest», — kaža analityk.
Mahčymy pierajemnik i najlepšy scenaryj dla aŭtakrata
Arciom Šrajbman nie vyklučaje, što praź niejkija abstaviny Łukašenka budzie vymušany pryznačyć pasłuchmianaha pierajemnika. Adnak paśla padziejaŭ u Kazachstanie «vierahodnaść hetaha źniziłasia, a terminy pasunulisia».
Admietnaj rysaj biełaruskaj situacyi jon ličyć biezalternatyŭnaść Łukašenku ŭnutry krainy:
«U adroźnieńnie ad kłana Nazarbajeva, u Biełarusi niama kankurujučych hrupovak. Adziny kłan — heta ŭžo piramida. Ale kali źjavicca alternatyŭny centr, chaj naminalny, u kryzisny momant jon moža ŭziać uładu ŭ svaje ruki. Heta moža zdarycca, kali Łukašenka zojmie pasadu staršyni Usiebiełaruskaha narodnaha schodu. Ale ŭ bližejšaj budučyni ja nie baču takoha raźvićcia padziej».
A voś scenaryj, jaki padajecca analityku mahčymym, — pryznačeńnie na važnyja pasady synoŭ Łukašenki, što harantavała b jamu zachavańnie niejkich pazicyj paśla sychodu z ułady.
Pry hetym hość ukrainskaha błohiera nie vyklučaje, što Łukašenku daviadziecca stać aŭtakratam, jaki pamre na svajoj pasadzie, nie dažyŭšy da momantu, kali ŭsio pojdzie ŭ raznos: «Heta byŭ by najlepšy scenaryj dla jaho».
Kali Łukašenki raptam nie stanie?
Adno z pytańniaŭ tyčyłasia raptoŭnaha sychodu Łukašenki pa niezaležnych ad jaho abstavinach. Što adbudziecca ŭ hetym vypadku?
«Vielmi mnohaje budzie zaležać ad fihury numar dva ŭ sistemie — to-bok premjer-ministra, — tak adkazaŭ Arciom Šrajbman. — Ci zmoža jon utrymać uładu? Kaniečnie, adrazu ž pačniecca baraćba, sproby sfarmavać kaalicyi. Kali heta adbudziecca siońnia, to najlepšy šaniec budzie ŭ siłavikoŭ».
Ci budzie zdadzieny suvierenitet?
Balučaja tema — hata zamach na suvierenitet Biełarusi. Hledačy spytalisia, ci vartaja ryzyka abmierkavańnia.
«Dla Łukašenki, liču, pryncypovaje pytańnie, jak jon uvojdzie ŭ historyju, — kaža palityčny analityk. — Ja nie viedaju, ci choča jon realny pomnik, ale dakładna choča da siabie staŭleńnia, jak da čałavieka, jakomu staviać pomniki. Jon choča być zasnavalnikam biełaruskaj dziaržavy. A z hetym nie suadnosicca pieradača krainy pad poŭnaje kiravańnie. Možna taktyčna hulacca, možna časova sastupać kavałki šmatviektarnaści. Adnak ja nie dumaju, što jon pojdzie na poŭnuju zdaču Pucinu, u tym liku z-za palityčnaha słavalubstva».
Pośpiechi i niaŭdačy štaba Cichanoŭskaj
Niamała pytańniaŭ było pryśviečana dziejnaści štaba Śviatłany Cichanoŭskaj. U niejki momant Arciom Šrajbman navat nahadaŭ, što nie źjaŭlajecca jaho aficyjnym pradstaŭnikom.
Pa jaho mierkavańni, u 2021 hodzie štabu ŭdałosia zachavać adzinstva demakratyčnych sił, nie davodziačy da razborak.
Važnaja rola tyčyłasia pradstaŭnictva na mižnarodnym uzroŭni, chacia analityk pryznaŭ, što dziejańni ŭładaŭ (incydent z samalotam Ryanair, mihrancki kryzis) mieli nie mienšaje značeńnie.
Analityk pieraściaroh, što štab pastupova akuklivajecca, aryjentujučysia tolki na aŭdytoryju, jakaja daje fidbek: «Nie hučać novyja temy: sacyjalnaja, ekanamičnaja, antykarupcyjnaja paviestka, na čym zvyčajna robiać palityčny kapitał.
Kali Śviatłana Cichanoŭskaja budzie doŭha znachodzicca ŭ emihracyjnym kokanie, to jaje lehitymnaść budzie słabieć, i heta ŭžo adbyvajecca. U vypadku zaciahvańnia statusa-kvo da 2025 hoda, chutčej za ŭsio, ofis Cichanoŭskaj nie budzie takim ža lehitymnym, jak u kancy 2020-ha».
Na dumku Arcioma Šrajbmana, Cichanoŭskaja nie źjaŭlajecca pažadanym kandydatam dla Kramla. U toj ža momant, kali jana apyniecca na viaršyni chvali i kansaliduje ŭładu, to Rasija prymie jaje.
Kamientary