Тварог, селядзец і «Графскія разваліны». Якіх беларускіх прадуктаў не хапае эмігрантам?
Сотні тысяч беларусаў былі вымушаныя пакінуць краіну. Але іх улюбёная ежа засталася на радзіме. «Новы час» сабраў гісторыі аб іх кулінарнай настальгіі.
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w840d4webp1/photos/z_2022_07/australija-fsbj1.jpg.webp)
Жэня. Жыве ў Аўстраліі. Даглядае пажылых людзей
Больш за ўсё не хапае звыклага тварагу. Чамусьці ў Аўстраліі яго вырабляюць толькі са значным дадаваннем солі ды крухмалу. Тут хоць i нядрэнна развiтая малочная прамысловасць, але не знойдзеш такую разнастайнасць салодкiх тваражкоў кшталту са смакам «бiсквiту з макам», цi той жа «Сняжок» з жэле, ёгурты маюць толькi класічныя смакі, ну i, вядома, няма нiякiх глазураваных сыркоў — гэта досыць мемны боль мiгрантаў у шматлікіх краiнах. Трэба адзначыць, што калi б я зараз прыехала у Беларусь, тады жаданне з'есцi гэты сырок цi тваражок не было б настолькi моцным, каб я забылася пачытаць, якiя малочныя прадпрыемствы больш звязаны з рэжымам, а якiя менш. Цi засталося на Радзiме дагэтуль штосьцi хоць крыху незалежнае?
Другi пункт самы беларускi — гэта бульба. Здаецца, дома можна было не вельмi да яе прыглядацца, бо любы гатунак ператвараўся ў смачную страву. А аўстралiйскую трэба ведаць, якую браць, каб не была вадзянiстая, цi вось яшчэ бывае, што варыш-варыш, паверхня ўжо распалася на шматкi, а cярэдзiна цвёрдая.
Часам сумую па бабруйскім зефiры, цукерках вытворчасці «Камунаркi» цi «Спартака». Не тое, каб яны аб’ектыўна былi найсмачнейшыя ў свеце, проста з'ела iх столькi за жыццё, што яны бадай у ДНК ужо ўбудавалiся. Да нас даязджае шмат «Roshen» i нейкiя расійскiя фабрыкi, а наладзiць iмпарт беларускiх цукерак магло б быць iдэяй для стартапа… у iншым жыццi.
Увогуле мы хутка прызвычаiлiся есцi мясцовае. А праз тры гады сапраўды не хапае ўжо вялiкай сям’i, сяброў i прыроды. A калi бярэ настальгiя па ежы, тады ратуе прыгатаваць дранiкi з такой бульбы, якая ёсць — галоўнае ўкласцi душу.
Яна. Жыве ў ЗША. Фатографка
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/zsza_4-sm8dr.jpg.webp)
Першы час у Каларада мне падавалася, што магу абыходзіцца і без беларускай ежы. Нават не марнавала час на краму з усходне-еўрапейскімі прадуктамі, якая была ў гадзіне язды.
Вядома, на першае пасля пераезду падарожжа ў Беларусь у мяне былі вялізныя гастранамічныя планы. Здавалася, што сумую нават па селядцы, які асабліва ніколі не ела. Прыляцела, набыла селядзец, чыпсы-пласцінкі, таматавы сок, крабавыя палачкі, мясныя падушачкі з ялавічынай і «Прынглз» з папрыкай (у амерыканскіх супермаркетах чыпсаў з папрыкай няма).
Высветлілася, што селядзец я ўсё ж не люблю і гэта быў «фантомны» боль. Астатняе са спісу з'ела б хоць зараз.
А вось праз год у эміграцыі харчовая настальгія ўсё ж надышла. Тады мы з мужам паехалі ў рускую краму за тварагом «як у нас». З таго часу перыядычна ямо сырнікі на сняданак па нядзелях. У мяне нават атрымалася накарміць імі амерыканска-іранскіх і карэйскіх калегаў мужа. Усім спадабалася.
Пару дзён таму саспеў першы ўраджай нашага community garden. І я панеслася за таркай, каб нарабіць аладак з цукіні. Часам такія флэшбэкі ў Беларусь і прабабулін агарод вельмі грэюць душу.
Яшчэ мы з сяброўкамі (яны з Беларусі, Украіны, Казахстана і Малдовы) вельмі любім збірацца на бранч і рабіць «нашыя» тоненькія блінцы. Нават ня ведаю, што можа быць больш душэўна. Карацей, на Радзіме я амаль не ела бліны, а цяпер, падаецца, фанацею ад усіх іх варыяцый. Часам здаецца, што магла прадаць душу свайго сабакі за блінчык #83 з «Дэпо».
Анастасія. Жыве ў Грузіі. Рэдактарка
Мне здаецца, Грузія не тая краіна, якая прымусіць вас моцна сумаваць па нейкай ежы. Тут ёсць амаль усё, да чаго мы прызвычаіліся дома. А чаго няма — навучыліся замяняць мясцовымі прадуктамі, напрыклад, той жа грэцкі ёгурт — мацоні. Хіба бракуе нейкіх каўбасных вырабаў, кшталту дзіцячых сасісак «Алфавітак», якія сын любіў у Беларусі. Але з улікам таго, што гэта не вельмі карысная ежа, то няшмат чаго і згубілі. Яшчэ сапраўдным мемам у мясцовых тэлеграм-чатах тых, хто прыехаў, стаў «жоўты сыр». Маўляў, не знайсці яго тут, толькі белы рассольны грузінскі прадаецца. Але мне здаецца, гэта штучная тэма, ёсць у крамах і «жоўты» сыр, трэба толькі пашукаць.
Затое шмат садавіны і гародніны, таннай і смачнай. Яна прадаецца ў невялічкіх крамках ледзь не праз кожныя 100 метраў. Сын, вялікі аматар трускавак, мог імі ласавацца яшчэ ў сакавіку.
Сапраўдным адкрыццём і палачкай-выратавалачкай стала «курыца на вуліцы» — куры грыль, якія тут шмат дзе робяць. Дома мы такое не бралі, бо баяліся атруціцца, а тут цалкам годны прадукт. Хіба ўлетку якасць крыху змянілася, але гэта выдаткі, як кажуць, «сезону».
А яшчэ свой унёсак у харчовую праграму робяць тыя, хто прыязджае з Беларусі, Украіны. Дзякуючы ім, тут з'яўляюцца вельмі смачныя пельмені і сырнікі, дранікі, хатнія каўбаскі, паляндвіца і нават фаршыраваная курка. Усё гэта можна замовіць і табе яшчэ дахаты прывязуць.
Так што нельга сказаць, што мы сумуем па нейкай ежы. Моцна не хапае некаторых асабістых рэчаў: торт, які мама традыцыйна пячэ на ўсе сямейныя сьвяты, «падсмажаныя» да чорнай скарыначкі шашлыкі на бацькавым лецішчы (шашлыкі мы гатуем так сабе), кубачак какавы ў кавярні на нашай вуліцы — вось гэтага ўсяго, што звязвае нас з домам і блізкімі.
Валерыя. Жыве ў Інданэзіі. PR-менеджарка
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/indanezija-srmfz.jpg.webp)
Я ўжо пяты месяц знаходжуся ў Інданэзіі на востраве Балі, а на эміграцыі гэта мой сёмы месяц. Павінна сказаць, што на Балі з прадуктамі і стравамі ўсходне-еўрапейскай кухні ўсё вельмі добра. Тут ёсць і прадукты, і дастаўкі замарожанай і хатняй ежы, і кавярні з ухілам у кухню нашага рэгіёна — усё дастаткова смачнае. Па чым я сумую, дык гэта па цэнах на такія прадукты і стравы — гэтае задавальненне на Балі каштуе ў 3-5 разоў даражэй. Гэта значыць, сумую па тым, каб зайсці ў краму і на 10 еўра накупіць цэлы кошык глазураваных сыркоў і любых ёгуртаў, а не адзін тваражок і тры сыркі.
Калі казаць аб прадуктах — вельмі сумую па селядцы. У мясцовых суполках можна знайсці пакунак нашага беларускага селядца — 250 грамаў, але па кошце 30 еўра. Таму, калі рабіць салату «селядзец пад футрам», атрымаецца яна вельмі дарагой.
Яшчэ я вельмі люблю халадзец і заліўное. Іх можна замовіць у дастаўцы хатняй ежы, але я пакуль не спрабавала. Таму што 200 гр халадцу каштуюць як 2 кг свежавылаўленых крэветак.
У нашым меню штотыдзень ёсць варэнікі з бульбай, пельмені, сырнікі, блінцы з розным начыннем. Праўда, 500 мл смятаны да гэтых далікатэсаў каштуе 7 еўра, але што рабіць. Дранікі з мясцовай бульбы атрымліваюцца добрыя, дужыя. Квашаную капусту можна зрабіць лёгка і хутка самастойна.
А яшчэ я вельмі сумую па смаку страваў, якія гатуе мама. Гэты смак асаблівы і яго нідзе ў свеце няма, толькі ў мамы дома.
Крысціна. Жыве на Кіпры. Працуе ў гатэльнай сфэры
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/kipr-a5svh.jpg.webp)
Чаго мне не хапае за мяжой? Я цяпер на Кіпры, уся ежа адрозніваецца, іншы смак. Заўседы і ўсюды не хапае дранікаў! Жыву ў гатэлі, няма магчымасці самой гатаваць ежу. Мару, як буду есці іх дома! Калі вярталася з-за мяжы, мама заўсёды рабіла дранікі ці смажыла бульбу. І беларуская смятанка! Такой няма нідзе. Яшчэ буракі — тут яны ў марынадзе, не магу ўявіць, як іх есці. Не тое, што нашыя, салодкія ды з часнычком! Ммм!
Сумую па кошычках і трубачках са згушчонкай у Цэнтральнай краме на Кастрычніцкай плошчы. Стаіш, смакуеш і глядзіш на Мінск за вакном… І па сырках, вядома! Усіх: ванільных, шакаладных, з пандай на абгортцы, з дзяўчынкай. Тут наогул няма падобнага.
Не хапае і беларускага шакаладу. Той смак і пах, што нагадвае дзяцінства, лепей чым «Нэстле» ці «Мілка». «Камунарка» — вось мой выбар. Захоўваю ў заплечніку адну плітку «Алёнкі», што мама дасылала яшчэ паўгады таму. Адкрыю, калі зусім засумую па радзіме.
Вікта. Жыве ў Швайцарыі. Блогерка
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/szvajcaryja-7bq4q.jpg.webp)
Вы будзеце смяяцца, але сярод швейцарскіх «Мілак» я больш за ўсё сумую па «беларускай малочцы». Цяпер лета — сезон халаднікоў, а любы разумны чалавек вам скажа, што найсмачнейшы халаднік гатуецца на кефіры. Але з кефірам тут праблема, ніколі не сустракала яго ў звычайных крамах.
Другое, па чым сумую, — гэта тварог. Яго я знаходзіла толькі зярнёным. А мне для ранішніх сырнікаў патрэбны звычайны беларускі.
І нарэшце — глазураваныя сыркі. Не так часта я іх набывала, але ж цяпер вельмі хочацца паласавацца. Пэўна, яшчэ мацней праз тое, што іх тут не знайсці.
Што тычыцца малака, смятаны, сыроў — яны ў Швейцарыі смачныя. Грэчка месціцца на палічках здаровага харчавання, а Лідскі квас мне замяняе модная камбуча.
Воля. Жыве ў Швецыі. Моўшн-дызайнерка
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/szvecyja-v6idh.jpg.webp)
Нам у Швецыі вельмі не хапае варэнікаў, хаця яны ёсць у расійскай краме, але не такія, як родненькія. Таксама не хапае сырнікаў, бо тут не такі тварог, як у Беларусі, і таму нават зрабіць падобныя не атрымліваецца. Сумуем па халадніку. Ёсць некаторыя месцы, дзе яго робяць, але гэта рэдкасьць.
Сапраўдная мара — слойкі са шпінатам з «Кароны».
І, вядома, марозіва — «Капрыз», «Каштан» і марозіва ў вафельным кубачку, кшталту «ТОП». Сыркі глазураваныя таксама тут ёсць у расійскіх крамах, але яны нейкія нямецкія, іх смак зусім не той.
Сумуем па смаку барадзінскага хлеба і смятаннікаў. Яшчэ не хапае салатаў з кулінарыі кшталту «аліўе» ці «селядца пад футрам». Ну і таксама мара — гэта торт «Графскія разваліны» і ўвогуле амаль усе тарты са звычайнай мінскай крамы, бо ў Швецыі маюцца смачныя булачкі, але тарты — не, да таго яшчэ і выбар маленькі.
Ганна. Жыве ў Іспаніі. Журналістка
![](http://drj2r4f8hdghw.cloudfront.net/img/w732d4webp1/photos/z_2022_07/hiszpanija2-h9y53.jpg.webp)
У Мінску мы жылі каля Камароўкі, таму ўсе беларускія прысмакі былі ў крокавай дасяжнасьці. Асаблівай радасцю было набыць усялякай зеляніны-гародніны, нарубіць дома ўсемагчымых салатаў (напрыклад, з памідораў, базыліку, цыбулі і алею — асалода!) і есці іх упрыкуску з маст-хэвам наведвальнікаў Камароўкі — тандырнай ляпёшкай.
Цяпер я жыву на Канарскіх астравах — у Тэнэрыфэ. З памідорамі тут сітуацыя не вельмі: па адэкватных цэнах можна набыць чэры, а вялікія памідоры дарагія і непрыгожыя. Пра агуркі на востраве ўвогуле лепш забыць. Аднойчы мы ездзілі на мясцовы «Агра-кірмаш» — там, калі пашанцуе, можна знайсці фермерскую гародніну, але гэта даволі далёка, нават кожны тыдзень не наездзішся. Але на замену старой-добрай салаце з радыскай, агуркамі і смятанай прыйшла салата з авакада, крэветкамі, рукалай. Таму не скардзімся! Толькі крыху.
Пра смятану і твораг — сапраўдныя нашы далікатэсы — тут увогуле не чулі. І калі першую цалкам можна замяніць грэцкім ёгуртам, дык тваражок не заменіш нічым. Я спрабавала прыгатаваць сырнікі з дапамогай рыкоты («рыкотнікі»), але атрымліваецца нейкая падробка. Вось чаго мы не чакалі сустрэць на Канарах — згушчанага малака, якога аднойчы вельмі захацелася. Знайшлі, набылі адразу літр! Нічым не горш за «Глыбоцкае». Цяпер вельмі не хапае каляровых вафельных каржоў для торта са згушчаным малаком, як у дзяцінстве. Спадзяюся, родныя правязуць іх праз мяжу ў якасці сувеніраў з Радзімы.
Яшчэ адзін недаацэнены беларускі скарб — кашы. Я чула, што ў Еўропе грэчку можна набыць толькі ў некаторых аптэках, у раздзеле суперздаровага харчаваньня. Але я і ў аптэках, на жаль, не сустрэла. Вельмі сумую па аўсянцы «Лідкон» на сняданак, да яе мяне з дзяцінства прывучыла мама. Але і ў Беларусі «Лідкон» зараз нячаста сустрэнеш. На востраве мы знайшлі аўсянку толькі ў адной краме, зноў жа з пазнакамі «бія—веган—эка-натураль», за тры еўра. Больш падобная да той, што ў Беларусі прадаецца ў шэрых пакунках з пазнакай «экстра», вось яна мне ніколі не падабалася. Але самым маім улюбёным беларускім сняданкам былі варэнікі «Баба Ганна» з чарніцамі, палітыя распаленым маслам. Тут ні варэнікаў, ні чарніц.
А вось мой хлопец страшэнна сумуе па шматочку сала са сцяблінкай зялёнай цыбулі, хоць і ў Мінску мы частаваліся падобным раз на год. Нават самы смачны хамон не задавальняе гэтую ягоную патрэбу. Мне ж, у сваю чаргу, не хапае мядовай азербайджанскай дынькі з Камароўкі. Тут ёсць, але не вельмі смачныя. Даводзіцца «давіцца» папаяй (смяецца).
Каментары
Ээээ... а что понимается под Европой? Конкретно Испания и конкретно Канарские острова?)) Все эти Польши и Чехии, где гречки хоть попой ешь в каждой этой бедронке и лидле, Европой называть не будем?)) В Испании, поверю, что не самый популярный продукт, но за пару минут гугла я нашел в испанских онлайн-магазинах польскую гречку. Думаю, и на Тенерифе найти можно, особенно с учетом того, что там хватает русскоязычных эмигрантов. И определенно есть всякие там магазины русских продуктов. Они, черт их побери, везде есть. Но лично я ни разу в них не ходил. С едой в Польше и Чехии меня всё устраивает и без русских магазинов. А на Средиземноморье и Балканах... дааа, там мне было бы сложновато по барам ходить... пиццы и пасты я не люблю, а одним вином питаться, можно и в ящик сыграть быро.
дык канечне. на іншым-то баку Зямлі... калі тут экасістэма праз 100 км ужо трохі іншая