U Biełarusi pierad vybarami mohuć błakavać internet — jak da hetaha padrychtavacca, kab być na suviazi
U Biełarusi nabližajecca dzień hałasavańnia. Miarkujučy pa tym, što časam unačy nazirajucca prablemy z YouTube i miesiendžarami, łukašenkaŭcy testujuć błakiroŭku internetu. Raspaviadajem, jak možna padrychtavacca — rabić heta lepš užo ciapier, pakul internet pracuje.
Čamu važna padrychtavacca zahadzia i vykarystoŭvać šmat srodkaŭ adnačasova?
U momant, kali internet adklučać, spampavać srodak abychodu błakirovak budzie niemahčyma.
Taksama važna spampavać niekalki roznych instrumientaŭ, bo nieviadoma, jaki ź ich praciahnie pracavać padčas błakirovak.
Pratakoły, jakija vykarystoŭvajuć «kłasičnyja» VPN, mohuć być zabłakavanyja. Servisy dla abychodu cenzury (jany pieraličany ŭ tekście nižej) zabłakavać składaniej, bo jany vykarystoŭvajuć roznyja technałohii, kab maskiravać trafik.
Prablemy ź internetam, chutčej za ŭsio, buduć naziracca ŭ sam dzień vybaraŭ, pryčym adbyvacca heta moža ad samaj ranicy.
VPN
Spačatku varta spampavać niekalki nadziejnych VPN. Našy rekamiendacyi tut źmianilisia mała, najpierš my raim Proton VPN. Heta viadomaja šviejcarskaja kampanija, jakaja kłapocicca pra pryvatnaść.
Astatnija servisy biaspłatna dajuć abmiežavanuju kolkaść trafiku. Naprykład, Tunnel Bear daje 2 hihabajty, a Windscribe, jašče adna viadomaja kampanija, jakaja kłapocicca pra pryvatnaść karystalnikaŭ, — 10 hihabajt.
Nie varta pampavać noŭnejm-VPN ad nieviadomych raspracoŭščykaŭ — vy nie viedajecie, što jany robiać z vašymi źviestkami. Lepš usio ž zapłacić za dobry płatny VPN, u jakim vy budziecie ŭpeŭnienyja, i karystacca im pastajanna — naprykład, NordVPN. Inšyja dobryja płatnyja VPN jość u śpisie ad biełaruskich pravaabaroncaŭ z arhanizacyi Human Constanta.
Servisy, stvoranyja admysłova dla abychodu cenzury
Psiphon — Papularny ŭ biełarusaŭ jašče z 2020 hoda. Dobra siabie pakazaŭ u paślavybarčyja dni. Raspracoŭvajecca NDA z Kanady.
Lantern — instrumient, jaki robić niekamiercyjnaja arhanizacyja ŭ ZŠA. Im karystajucca, naprykład, u Iranie dy Kitai.
nthLink — adnosna novy servis, jaki pazicyjanujecca jak srodak abychodu błakirovak. Prynamsi, jon pracuje ŭ Rasii.
Tachyon VPN — servis, stvorany na ŭłasnym pratakole, jaki dazvalaje davoli efiektyŭna abychodzić błakiroŭki. Šmat u kaho ŭ Biełarusi jon pracavaŭ u žniŭni 2020 hoda.
TOR — servis, jaki vykarystoŭvaje «cybulevuju» strukturu dla taho, kab šyfravać źviestki. Jon nadziejny i daŭno zabłakavany ŭ Biełarusi. Tut jość instrukcyja, jak padklučycca da sietki ŭ krainach, dzie TOR cenzurujecca.
U vypadku błakavańnia sajtaŭ u niekatorych servisaŭ jość mahčymaść atrymać klijent praz elektronnuju poštu. Kab atrymać TOR, dašlicie e-mail z nazvaj vašaj apieracyjnaj sistemy (Windows, Android, Mac, Linux) na adras [email protected]. Dla Psiphon dašlicie pusty list na adras [email protected].
Arhanizacyja Raskamsvaboda (stvoranaja ŭ procivahu Raskamnahladu) raspracavała dadatak dla braŭzieraŭ dla abychodu zabaronaŭ. Jon dastupny dla Firefox i Chrome. Taki ž dadatak stvaryła inšaja kampanija. Jon dastupny dla Firefox, Edge i Chrome.
Kali niama mahčymaści niešta ŭstalavać (naprykład, heta zabaroniena ŭ vas na pracy), to skarystajciesia servisam Wayback Machine. Skapirujcie ŭ adrasny radok adras sajta i, kali ŭ servisie niama jaho kopii, naciśnicie knopku «Save this URL in the Wayback Machine». Paśla hetaha vy atrymajecie spasyłku na lustra staronki zabłakavanaha sajta. Praŭda, kali jon budzie nahružany, heta zojmie šmat času.
Jašče adzin varyjant biez ustaloŭki — zachavanyja staronki ad «Jandeksa» (Google adklučyŭ kešavańnie staronak). Dla taho, kab ich ubačyć, uviadzicie ŭ pošukavy radok mierkavany zahałovak artykuła ci resursu abo ichni adras i, chutčej za ŭsio, u vas atrymajecca znajści zachavanuju kopiju.
Minus dvuch apošnich varyjantaŭ u tym, što ŭ vas nie budzie mahčymaści pracavać z realnym sajtam — vy zaŭždy budziecie bačyć tolki kopiju.
Ułasny VPN
My pisali vialiki hajd pra toje, jak stvaryć ułasny VPN-siervier z dapamohaj Outline dy Amnezia. U abodvuch vypadkach vam spatrebicca ŭłasny siervier.
Amnezia padtrymlivaje bolš pratakołaŭ, i im časta karystajucca tam, dzie standartnyja schiemy abychodu błakirovak zabłakavanyja (kab skarystacca im biaspłatna, abiarycie na sajcie varyjant Amnezia self-hosted). Outline raspracoŭvaŭsia ŭ technałahičnym inkubatary Google, jon padtrymlivaje tolki pratakoł ShadowSocks i pracuje dastatkova stabilna.
Instrukcyja pa tym, jak stvaryć ułasny VPN biez starońnich servisaŭ — tut, ale dla hetaha vam spatrebiacca bazavyja viedy ŭ Linux. Instrukcyi pa tym, jak dałučycca da takoha VPN — tut (Android, iPhone, Windows i Mac).
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆStała zrazumieła, čamu kiraŭnik biełaruskaha Ernst&Young nie zmoh asabista raźvitacca z kalektyvam4
Kamientary