Ёсць нейкія рэчы, якія ў пэўных колах прынята лічыць правільнымі і прагрэсіўнымі. Таму, па-першае, людзі прымаюць іх на аўтамаце і ўжо не задумваюцца, а ці гэта сапраўды патрэбна, а па-другое, нават калі і задумваюцца, то баяцца выступаць супраць, каб не праслыць «цемрашаламі». Напрыклад, масавае і часам недарэчнае распаўсюджванне фемінітываў, піша ў фэйсбуку Віталь Цыганкоў.
На маю думку, гэта даўно ўжо не мае ніякага дачынення да жывога развіцця мовы, а мае выразныя прыкметы ідэалагічнай устаноўкі і прапагандысцкай кампаніі.
Нам нярэдка кажуць, што гэта неабходна, каб павялічыць бачнасць, прысутнасць жанчын у мове. І тут мне міжволі даводзіцца перайсці ў фармат стэндапа. То-бок вы сапраўды думаеце, што да з'яўлення фемінітываў мы не ведалі пра існаванне жанчын?) То-бок да таго, як сталі пашырацца фемінітывы, мы не ведалі, што ў жыцці ёсць доктаркі і прафесаркі? То-бок, толькі пасля таго, як чальцоў выбарчых блокаў стануць называць чаліня — усе аўтаматычна іх заўважаць, іхні рэйтынг вырасце?
Вось калі ёсць Канцлер Ангела Меркель, то мы яе не бачым і недаацэньваем, а калі Канцлерка — то адразу бачнасць, павага і захапленне?
Няўжо вам не прыходзіла ў галаву, што гэта тупа? Вось пачнем мы называць Ціханоўскую «палітыкеса» — і гэтым павялічым яе бачнасць і прысутнасць? Ну тупа ж.
Граматыка не ўшчамляе жаночую прысутнасць. «Доктар правяла аперацыю», «палітык заявіла». Дзе ў гэтых фразах камусьці не зразумела, што размова ідзе пра жанчыну? Які прагрэс наступіць, калі замест «палітык заявіла» прымусяць пісаць «палітыкеса заявіла»? Адзіны магчымы вынік — гэта раздражненне і іронія, у лепшым выпадку.
Я нармальна стаўлюся да многіх новых фемінітываў, якія гарманічна ўліваюцца ў нашу мову. Але мяне раздражняе, калі нармальны працэс моўнай разнастайнасці і развіцця пераўтвараюцца ў навязлівую палітычную кампанію. Да жывой моўнай стыхіі гэта ўжо не мае ніякага дачынення — гэта ідэалагічны крыжовы паход, дзе законы мовы не ўлічваюцца, а кожны філолаг, які пратэстуе супраць гвалту над мовай, абвяшчаецца непрагрэсіўным цемрашалам.
Аднак прагрэс і «прагрэс» — гэта такая рэч, якая невядома як павернецца. Хто ведае, можа гадоў праз 30 грамадства і самі жанчыны будуць на гэта глядзець са здзіўленнем — «Няўжо людзі ламалі мову, прыдумвалі штучныя словы, каб падкрэсліць прысутнасць жанчын?» Можа, яны будуць глядзець на гэта як мы зараз глядзім на бальшавісцкія моўныя вычварэнні 1920 гадоў, усе гэтыя Акцябрыны і «Вилиоры» — («Владимир Ильич Ленин и Октябрьская Революция).
Чаліня — гэта нейкая сучасная Даздраперма («Да здравствует Первое мая!»). Гэта ж рэальнае сучаснае оруэлаўскае навамоўе. Такая спецыяльная мова для спецыяльных людзей, знак прыналежнасці да пэўных колаў (як заўсёды, «страшна далёкіх ад народа»).
Прыходзяць такія «камісары ў пыльных шлемах» і сочаць, ці засталося ў мове нешта жывое, не замененае на фемінітывы.
Хто такая чаліня? Сяброўка Чалага?
Дайце мове развівацца натуральна і гарманічна, не лезьце ў яе са сваімі ідалагічнымі Даздрапермамі!
Стала вядома імя чалавека, якога сілавікі назвалі першым затрыманым па справе «Гаюна»26
Каментары